Lieve allemaal,
Het is klaar, het is gedaan, Gerda is overleden. Ze ging na een lange weg van dementie waarover ze stap voor stap van ons wegwandelde. Maar hoever haar geest zich ook van ons verwijderde, ze kon zo ontzettend lief zijn voor ons met die heel lieve, soms ook wat ondeugende lach van haar. Geen consistente gedachtes meer, geen begrijpelijke gesprekken maar nog wel die bekende gebaren, gezichtsuitdrukkingen en zelfs geluiden van haar…….. en zeker ook die liefde.
Ik denk dat we allemaal van haar gehouden hebben. Ze was niet alleen de laatste jaren erg lief maar ook al daarvoor in haar lange, bewuste leven. Ze was een liefhebbende moeder, oma en vriendin en we hebben haar erg liefgehad. Als ik alleen maar zeg dat ze lief was, doe ik haar geen recht. Ze was dan ook veel meer dan dat: dapper, eerlijk, in voor een grap, belangstellend en nog meer. We hebben haar ook niet altijd evenveel of op dezelfde manier liefgehad. En we hadden nog veel meer met haar.
Maar ik denk dat in de kern –Gerard had het vaak over “des poedels kern”-, in de kern, Gerda gewoon heel erg lief was. Veel liefde in zich had, te geven had en ook gegeven heeft. Aan haar kinderen, aan haar kleinkinderen en aan de kleine kring om ons heen. Lief zijn en liefde voor ons waren haar kern. Daarin lag haar kracht.
Ze was vandaaruit zacht maar ook dapper en krachtig. Ze zeurde of klaagde bijna nooit, althans niet in mijn herinnering. Ze leefde met ons mee en ging met ons mee. Naar Avifauna, Olpoda, Praag, Hongarije, Terschelling, een concert, een huisje aan de zee en wat al niet en waar al niet. Ze deed spelletjes met ons, maakte eten met ons, wandelde en fietste met ons. luisterde naar muziek met ons (zelfs naar Tom Waits) en voerde gesprekken met ons. Op die manier stond ze dichtbij ons en hielp ze ons, ontwikkelde ze zich samen met ons en wij met haar. Ze ging met ons door het leven en was daar een onmisbaar onderdeel van.
Ze ontwikkelde zich ook vanaf haar jeugd natuurlijk en later met Gerard, in de communistische beweging en in de vrouwenbeweging, in haar studie Engels en in haar belangstelling voor wat er om haar heen en in de wereld gebeurde. Ze was een ontwikkelde vrouw.
Maar ze stelde zich nooit op de voorgrond. Ondanks haar kracht, haar intelligentie en haar kennis had ze weinig ambitie in werk of op maatschappelijk vlak. Ze liet zich ook graag leiden. En daar hebben we wel eens last van gehad. Wij, kinderen, denk ik zeker. “Welke kant zullen we opgaan”, vroeg ik wel eens tijdens onze vakanties op Terschelling. “Nou zeg jij het maar”, zei ze dan. Dat had wel een moeilijke, afhankelijke kant.
Maar toch waren onze vakanties innig. En dat innige gold ook voor veel andere activiteiten met haar en zeker voor al die woensdagen dat ze met Rosa, Wanja en mij kwam eten. Wat hield ze dat al die jaren vol en wat heeft ze allemaal voor ons meegenomen aan kaas, koek, wijn, meloen, rauwe ham, gezelligheid en liefde! Wat sterk was ze hierin: ons steeds maar weer, in goede en slechte tijden, liefdevol begeleiden op het pad van het leven.
Je hebt het volbracht, Gerda, en je hebt het goed gedaan. Dat heb ik je onlangs ook gezegd. Je hebt alles gedaan wat je moest doen en wat je in je had. Je hebt het leven doorgegeven en je hebt ons, Charlotte, Frank en Ank, geholpen toen wíj kinderen kregen en het leven doorgaven.
Ik heb van jou geleerd dat begrip en steun, gezien en geaccepteerd worden, effectiever zijn voor een goede ontwikkeling en opvoeding van kinderen dan regels en strengheid. Je was ook nooit streng. Je luisterde en gaf me op een paar belangrijke momenten in mijn leven het gevoel dat ik er mocht zijn. Jouw kracht lag in de liefde voor ons, voor je naasten. Daar lag jouw kern: in liefde en lief zijn. We zullen je missen, we zullen aan je denken, je zult altijd bij ons zijn. Je hebt een goed leven gehad.
